Wednesday, May 23, 2012

ბავშვთა მიმართ ძალადობის ფორმები


ბავშვთა მიმართ ძალადობის ფორმები:
· ფიზიკური ძალადობა
· ემოციური ძალადობა
· სექსუალური ძლადობა
· უგულებელყოფა
ფიზიკური ძალადობა - გულისხმობს მშობლებსა და სხვა მზრუნველი პირების მიერ ბავშვისადმი ფიზიკური ტრამვის-სხეულის რაიმე დაზიანების მიყენებას,რაც იწვევს ბავშვის ჯანმრთელობის შესუსტებას და მისი განვითარების შეფერხებას.ფიზიკური ძალადობა ასევე გულისხმობს ბავშვებისთვის ნარკოტიკების,ალკოჰოლის და სხვადასხვა პრეპარატების მიცემას.ზოგიერთ ოჯახში,ბავშვის აღზრდის ყველაზე მიუღებელ მეთოდს მიმართავენ - ეს არის ფიზიკური დასჯის სხვადასხვა ფორმა.უნდა აღინიშნოს, რომ ფიზიკურ ტრამვას ყოველთვის თან ახლავს სიტყვიერი შეურაცყოფა და ფიზიკური ტრამვაც.
ფიზიკური ძალადობა შეიძლება იყოს ერთჯერადი ეპიზოდი ან განმეორებადი ქმედებები - ცემა, ხელისკვრა, დაწვა,კბენა,ნებისმიერი ტკივილის მიყენება. ფიზიკური ტრამვა შეიძლება სხვადასხვაგვარი იყოს - მსუბუქი ნაკაწრიდან და ჩალურჯებიდან მოტეხილ ძვლებამდე , ტვინის შერყევამდე, შინაგანი ორგანოების ( თირკმელების, ღვიძლის, ფილტვების და სხვა) დაზიანებამდე.
ემოციური ძალადობა - არის ბავშვის მუდმივი ან პერიოდული სიტყვიერი შეურაცყოფა,მუქარა მშობელთა, მეურვეთა ან მასწავლებელთა მხრიდან, მისი პიროვნული ღირსების დამცირება,დადანაშაულება იმაში რაც არ ჩაუდენია.ემოციური ძალადობაა ასევე ბავშვის მუდმივი მოტყუება,რის შედეგადაც ის კარგავს უფროსისადმი ნდობას;ბავშვისათვის ისეთი მოთხოვნების წაყენება,რომელთა შესრულებაც არ შეესაბამება მის ასაკობრივ შესაძლებლობებს.
ემოციური ძალადობა არის ასევე სიტყვიერი ან/და ქცევითი ზემოქმედებით ბავშვში შიშის,მარტოობისა და ფსიქიკური ჯანმრთელობისათვის საზიანო სხვა მდგომარეობების პროვოცირება.ეს არის ბავშვის დამცირება,დასჯა,დაშინება და ნორმალური სოციალური ურთიერთობების შეზღუდვა ბავშვის კომპეტენციისა და თვითშეფასების განზრახ განადგურების ან დარღვევის მიზნით.
ემოციური ძალადობა აერთიანებს როგორც ბავშვის წინააღმდეგ მიმართულ მოქმედებებს, მაგალითად,სიტყვიერ აგრესიას, ისეუმოქმედობას ბავშვთან მიმართებაში, მაგალითად,ბავშვის ემოციური უარყოფა ( განდევნა),თანაგრძნობისა და მხარდაჭერის არარსებობა.დადანაშაულება,დამცირება,განდევნა,იგნორირება,სასტიკი დასჯა(მაგალითად, ბნელ შენობაში ჩაკეტვა) - ეს მოზრდილთა ქცევებია,რომლებმაც შეიძლება ბავშვში სერიოზული ქცევითი და ემოციური დარღვევები გამოიწვიოს.
ბავშვისთვის ემოციურად მატრამვირებელი ქცევებია:

უარყოფა ( განდევნა) - მოზრდილი არ ცნობს ბავშვის ფასეულობებს და საჭიროებების ( მოთხოვნილებების ) კანონზომიერებას.აჩვენებს,რომ ბავშვი არაა საყვარელი და სასურველი.
იზოლირება - მოზრდილი უზღუდავს ბავშვს სხვადასხვა სოციალურ ურთიერთობებს,აიძულებს სჯეროდეს,რომ ის მარტოა და მარტოსულია ამ სამყაროში.

ტერორიზება - სიტყვიერი აგრესიით, გაუთავებელი საყვედურებით,შიშის გარემოს შექმნით.მოზრდილი ამცირებს,დასცინის,აშინებს ბავშვს,აიძულებს თავი დამნაშავედ იგრძნოს,აიძულებს სჯეროდეს,რომ სამყრო მის ირგვლის საშიშია.
სოციალური გარყვნა - მოზრდილი ბავშვს ანტისოციალურს ხდის ითრევს უკანონო ქმედებებში - ქურდობა, მათხოვრობა, დესტრუქციული დანაშაულებრივი ქმედება.
სექსუალური ძალადობა: ბავშვის გამოყენება სექსუალური მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად და/ან გამორჩენის მიზნით, რაც მოიცავს:სექსუალური მეტყველებით თუ შენიშვნებით დევნას,სექსუალურ დევნას,სექსუალურ გარყვნას,ეროტიული ელფერის ალერსს,თვალთვალს,ბავშვისთვის პორნოგრაფიული სურათების გადაღებას,სექსუალური შინაარსის ფილმების ყურებას ან პორნოგრაფიული ჟურნალების დათვალიერების ნებართვას ან ხელშეწყობას,გაუპატიურებას ან გაუპატიურების მცდელობას.
ფაქტები გვიჩვენებს:

Ø სექსუალური ძალადობის შემთხვევები გვხვდება ყველა სოციალური ფენის ოჯახში.

Ø მოძალადეთა უმრავლესობა ბავშისთვის კარგად ნაცნობი ადამიანები არიან.
Øბავშვები ძალზე იშვიათად ამბობენ ტყუილს მათ მიმართ განხორციელებულ სექსუალურ ძალადობასთან დაკავშირებით.
უგულებელყოფა - ბავშვის ინტერესების და მოთხოვნილებების უგულებელყოფა,ასეთ შემთხვევებში ვერ ან არ უზრუნველყოფენ ბავშს საჭირო კვებით,საცხოვრებლით,განათლებით,სამედიცინო დახმარებით.მსგავსი დამოკიდებულების ტიპიური მაგალითია ბავშვების უყურადღებოდ დატოვება,რასაც ხშირად მივყავართ უბედურ შემთხვევებამდე,მოწამვლამდე და ბავშვის სიცოცხლისათვის საშიშ სხვა უარყოფით შედეგებამდე.


Sunday, May 20, 2012

ლიტერატურის მიმოხილვა
ძალადობა ოჯახში ერთ-ერთ ყველაზე მწვავე და ფართოდ გავრცელებულ სოციალურ პრობლემაა. იგი ზეგავლენას ახდენს და საფრთხეს უქმნის როგორც ოჯახს, მისი თითოეული წევრის სულიერ სიჯანსაღეს, ასევე მთელს საზოგადოებას.
არსებობს ძალადობის ბევრი განმარტება.მათგან ერთ-ერთი განიმარტება როგორც ძალის გამოყენება-ფარული ან აშკარა-იმ მიზნით,რომ მიიღო ადამიანისაგან ან ჯგუფისაგან ის,რის მოცემასაც თავის ნებით არ თანხმდებიან.ძალადობა არის ყოველგვარი ქმედება ან სიტყვა,რომელსაც შეუძლია ადამიანი შეურაცყოს,ზიანი მოუტანოს მას ან შეულახოს კანონით მინიჭებული უფლებები.ძალადობის დროს ითრგუნება ადამიანის ნება,შელახოს მისი ხელშეუხებლობა,ღირსება და თავისუფლება.ესენი კი ადამიანის განუყოფელი უფლებებია.ძალადობა შეიძლება ახორციელებდეს ერთი ადამიანი,ადამიანთა ჯგუფი ან მთელი საზოგადოება.ადამიანისი უფლებების თვალსაზრისით ყოველგვარი ძალადობა დაუშვებელია.მას კრძალავს და სჯის კანონი.
ძალადობა ძალზე მრავლის მომცემი ცნებაა და რამდენიმე ასპექტს აერთიანებს-ფსიქოლოგიურს,იურიდიულს და სოციალურს. იურისპრუდენციაში მიღებული ზოგადი განმარტება ასეთია:ძალადობა მოიცავს უკანონო ქმედებათა ყველა სახეს,გამოხატულს მუქარით ან ქმედებით,რომელსაც შედეგად მოჰყვება ქონების დაზიანება ან განადგურება,ანდა პიროვნების შეურაცყოფა ან სიკვდილი.
ძალადობა არამარტო ფიზიკური ძალმომრეობა,არამედ პიროვნების შეურაცყოფა და მისი აბუჩად აგდებაც არის.ძალადობა შედგება სამი კომპონენტისაგან:მსხვერპლი,დამნაშავე და თვით ქმედება.თავისი ხასიათისა შედეგების გათვალისწინებით,იგი ხშირად მოიაზრება როგორც კრიმინალი.
ძალადობის ფორმები: ფიზიკური,ეკონომიკური,ემოციური და სექსუალური.
ფიზიკური ძალადობა- ცემა,სილის გაწვნა,ხელის კვრა,თმის მოქაჩვა,კბენა,ფიზიკური ტკივილის მიყენება სხვადასხვა ნივთების გამოყენებით(წამება),სახლში გამოკეტვა,დაწვა,ცეცხლსასროლი ან ცივი იარაღით დაჭრა,მოკვლა.
ეკონომიკური ძალადობა-ქმედება,რომელიც იწვევს საკვებით,საცხოვრებელი ან ნორმალური განვითარების სხვა პირობებით უზრუნველყოფის,საკუთრებისა და შრომის უფლებების განხორციელების,აგრეთვე თანასაკუთრებაში არსებული ქონებით სარგებლობისა და კუთვნილი წილის განკარგვის უფლების შეზრუდვას. საერთო ეკონომიკურ სახსრებზე ხელმისაწვდომობის შეზღუდვაში ან აკრძალვაში მუშაობის სწავლის დაშლაში,ცოლის საკუთრების მითვისება.
ემოციური ძალადობა-სისტემატური ყვირილი , გინება,დამცირება
სექსუალური ძალდობა-სქესობრივი კავშირი ძალა- დობით,ძალადობის მუქარით ან მსხვერპლის უმწეობის გამოყენებით.
     ოჯახი როგორც სისტემა: საქართველოს სამოქალაქო სამართლის მიხედვით,ოჯახი ქალისა და მამაკაცის ნებაყოფლობითი ნაწილია , რომელიც რეგისტრირებულია სახელმწიფო ორგანოში.მხოლოდ ასე- თი რეგისტრაცია წარმოშობს მეუღლეთა შორის გარკვეულუფლებ- ებს და მოვალეობებს.ოჯახი არის საზოგადოების უჯრედი (მცირე სოციალური ჯგუფი) დაფუძნებული ცოლ-ქმრულ კავშირსა და ნათე- საურ ურთიერთობებზე ანუ იგი მოიცავს ცოლ-ქმარს შორის, მშობლებსა და შვილებს შორის,დებსა და ძმებს შორის და სხვა ნათესავებს შორის ურთიერთობებს.ურთიერთობებს იმ ადამიანებს შორის,რომლებიც ერთად ცხოვრობენ.ოჯახი ასრულებს უდიდეს როლს,როგორც ცალკეული პიროვნების,ასევე მთელი საზოგადოების ცხოვრებაში.ოჯახი სოციალურ-ბიოლოგიური წარმონაქმნია.რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია ოჯახში ხდება ბავშვის ჩამოყალიბება და იმ ღირებულებების,ნორმების და თვისებების შეძენა,რომლებიც მას ხშირ შემთხვევაში ცხოვრების ბოლომდე სდევს. ბოლო წლებში განსაკუთრებული ყურადღება მიექცა ოჯახურ ძალადობას.